قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است که از دانههای گیاه Coffea بهدست میآید. این نوشیدنی معطر و انرژیزا قرنهاست که در فرهنگها و کشورهای مختلف جایگاه ویژهای دارد. از خاستگاه آن در اتیوپی و یمن گرفته تا قهوهخانههای مدرن امروز، قهوه نهتنها یک نوشیدنی بلکه بخشی از سبک زندگی مردم شده است. در این مقاله، به معرفی کامل قهوه، تاریخچه، انواع و تفاوتهای آن میپردازیم تا هنگام انتخاب یا خرید قهوه، انتخابی آگاهانهتر داشته باشید.
تاریخچه کوتاه قهوه
داستان قهوه از شرق آفریقا، در سرزمین اتیوپی آغاز شد. بر اساس روایتهای تاریخی، چوپانی به نام کالدی متوجه شد بزهایش پس از خوردن میوههای قرمز بوتهای ناشناخته، پرانرژی و سرحال میشوند. او این دانهها را امتحان کرد و بدین ترتیب اولین جرقهی کشف قهوه زده شد. از اتیوپی، قهوه به یمن و سپس به جهان اسلام راه یافت. در قرن پانزدهم میلادی، قهوه در مکه و قاهره رواج یافت و از آنجا به اروپا و سپس آمریکا صادر شد. امروز، قهوه در بیش از ۷۰ کشور کشت میشود و میلیونها نفر در سراسر دنیا روز خود را با آن آغاز میکنند.
گیاه قهوه و دانههای آن
گیاه قهوه در واقع نوعی درختچه همیشهسبز است که در مناطق گرمسیری رشد میکند. میوهی این گیاه، شبیه گیلاس کوچک قرمزرنگی است که درون آن دو دانه قهوه قرار دارد. پس از برداشت، دانهها از میوه جدا شده، خشک و برشته (روست) میشوند تا طعم و عطر ویژه خود را پیدا کنند.
دو گونهی اصلی قهوه در دنیا وجود دارد: عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta).
قهوه عربیکا
عربیکا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد تولید جهانی قهوه را شامل میشود. این نوع در ارتفاعات بالا رشد میکند و طعمی ملایم، متعادل و اسیدی دارد. قهوه عربیکا عطر قویتری دارد و برای قهوهخورهای حرفهای انتخاب اول است. دانههای آن بیضیشکل و رنگ روشنتری دارند.
قهوه روبوستا
روبوستا در مناطق کمارتفاع و گرمسیری رشد میکند و مقاومت بیشتری در برابر بیماری دارد. طعم آن قویتر، تلختر و دارای کافئین بیشتری است. این نوع معمولاً در قهوههای فوری و اسپرسوها بهکار میرود. دانههای روبوستا گردتر و کوچکتر از عربیکا هستند.
انواع قهوه بر اساس روش تهیه
نحوهی دمآوری قهوه تأثیر زیادی بر طعم نهایی آن دارد. روشهای مختلفی در سراسر دنیا برای دم کردن قهوه وجود دارد که هر کدام ویژگی خاصی دارند. در ادامه با محبوبترین روشهای تهیه قهوه آشنا میشویم:
۱. اسپرسو (Espresso)
اسپرسو پایهی اصلی بسیاری از نوشیدنیهای قهوهای مانند لاته و کاپوچینو است. در این روش، آب داغ با فشار زیاد از میان دانههای آسیابشده عبور داده میشود و قهوهای غلیظ و پرعطر بهدست میآید. اسپرسو معمولاً در فنجانهای کوچک سرو میشود و در هر شات حدود ۳۰ میلیلیتر حجم دارد.
۲. قهوه ترک
قهوه ترک یکی از سنتیترین انواع قهوه است که در خاورمیانه و ترکیه بسیار محبوب است. دانهها بسیار ریز آسیاب میشوند و با آب و شکر مستقیماً در جذوه یا قهوهجوش دم میشوند. این قهوه فاقد فیلتراسیون است و تهنشین میشود.
۳. قهوه فرانسه (French Press)
در این روش، قهوه در آب داغ غوطهور میشود و پس از چند دقیقه با فشردن پیستون، تفاله از مایع جدا میشود. قهوه حاصل طعمی نرم و طبیعی دارد و برای دوستداران قهوه ملایم گزینهای ایدهآل است.
۴. قهوه دمی (Pour Over)
در این روش آب داغ بهصورت تدریجی روی پودر قهوه در فیلتر ریخته میشود. قهوه دمی طعمی شفاف، ملایم و خوشعطر دارد. این روش میان طرفداران قهوه تخصصی (Specialty Coffee) بسیار پرطرفدار است.
۵. قهوه سرد (Cold Brew)
در روش Cold Brew، قهوه بهجای آب داغ، با آب سرد در مدت طولانی (۱۲ تا ۲۴ ساعت) دم میشود. این نوع قهوه اسیدیته کمتری دارد و برای فصلهای گرم گزینهای خنک و انرژیبخش است.
نوشیدنیهای محبوب بر پایه اسپرسو
از اسپرسو بهعنوان پایه، انواع متنوعی از نوشیدنیهای قهوه تهیه میشود:
آمریکانو (Americano): ترکیب یک شات اسپرسو با آب داغ برای طعمی سبکتر.
کاپوچینو (Cappuccino): شامل یکسوم اسپرسو، یکسوم شیر گرم و یکسوم کف شیر.
لاته (Latte): مقدار بیشتری شیر و کف کمتر نسبت به کاپوچینو دارد.
ماکیاتو (Macchiato): اسپرسوی خالص با کمی کف شیر برای تعادل تلخی.
موکا (Mocha): ترکیبی از اسپرسو، شکلات داغ و شیر که طعمی شیرینتر دارد.
تفاوت رست (برشتگی) قهوه
یکی از عوامل اصلی تعیینکنندهی طعم قهوه، میزان برشتگی یا Roast Level است.
رست روشن: اسیدیته بیشتر و طعم میوهای دارد، مناسب برای قهوه دمی.
رست متوسط: طعم متعادل و متناسب با ذائقه عمومی.
رست تیره: طعمی تلخ، سنگین و مناسب برای اسپرسو و موکا.
هر سطح رست تجربهای متفاوت از عطر و طعم قهوه ایجاد میکند.
نکاتی برای خرید قهوه باکیفیت
برای تهیه بهترین قهوه، باید به چند نکته توجه کنید:
تاریخ رست: تازگی قهوه اهمیت زیادی دارد. قهوهای که کمتر از ۳۰ روز از رست آن گذشته باشد، طعم بهتری دارد.
نوع آسیاب: درجه آسیاب باید متناسب با روش دمآوری انتخاب شود.
منشأ دانه: کشور تولیدکننده بر طعم نهایی تأثیر زیادی دارد؛ مثلاً قهوه کلمبیا ملایم و قهوه برزیل شکلاتی است.
نگهداری: قهوه باید در ظرف دربسته و بهدور از نور و رطوبت نگهداری شود.
سخن پایانی
قهوه دنیایی شگفتانگیز از طعمها و عطرهای متفاوت است. شناخت نوع دانه، درجه برشتگی و روش دمآوری به شما کمک میکند تا قهوهای متناسب با ذائقه خود پیدا کنید. چه عاشق اسپرسوی تلخ باشید و چه لاتهی نرم و خامهای، همیشه در جهان قهوه انتخابی مخصوص شما وجود دارد.








افزودن دیدگاه